Diyarbakır Surları ve tarihçesi-23

Diyarbakır Surları ve tarihçesi-23

 

Selahaddin Eyyübi endişesi

Söz konusu kitabeler, Selahattin Eyyubi tehlikesinin

yarattığı endişenin surların tahkimine

yansıdığını açıkça göstermektedir. (Parla, 1990,

57) Selahaddin Eyyubi’nin, güneydoğu Anadolu

bölgesinde egemenliği ele geçirmeyi başararak

hutbede adını okutmasıyla, Artuklular kentlere

sıkışmış küçük emirliklere dönüşürler (Cahen,

1935, 266).

II. Kutbed-Din Sökmen ile Nasır ed-Din

Mahmud’un hükümranlık dönemine tarihlenebilecek

1185-1222 yılları arasında gerçekleştirilmiş

sur tahkimine yönelik kitabe metinlerine dönem

psikolojisinin de yansıtıldığı görülmektedir. 29.

Ulu / Evli Beden Burcu’nun alt kısımlarında yer

alan kitabede, “Esirgeyen, bağışlayan Tanrı adıyla.

Tanrı’dan gelecek yardım ve galibiyet yakındır.

Hükümdar efendimiz, alim, adil, Tanrı’nın yardımını

görmüş, üstün, adaletin canlandırıcısı, insanlığın....,

devletin tacı, ....askerlerin koruyucusu....

dünya pehlivanı İranlı Hüsrev....Artuk oğlu

Sökmen oğlu Davud oğlu Kara Arslan oğlu...müminlerin

emirinin yardımcısının - Tanrı hükümranlığını

sürekli kılsın - günlerinde” yazılıdır.    Urfa Kapı’nın kuzey “B” burcunda bulunan

tarihsiz kitabede, “İnsanlığın..., İslamın ve Müslümanların....,

askerlerin

koruyucusu....günahkarların ve Tanrı’ya eş

koşanların isteği....emirlerin sultanı İnanç Beygu

Kutluğ Bey, fetihler babası (Artuk) oğlu Sökmen

oğlu (Davud oğlu) Kara Arslan oğlu Muhammed....”

yazılıdır (Parla, 1990, 186).

37. Yedi Kardeş burcunun orta bölümünde

bulunan Artukoğlu Muhammed adına düzenlenmiş

tarihsiz kitabede, “Esirgeyen, bağışlayan

Tanrı adıyla. Resmen ilân edilmiş emre uymak

gerekir. Yetkili, alim, adil, Tanrı’dan yardım

görmüş ve üstün gelmiş, adaletin canlandırıcısı,

dünya ve dinin üstünlüğü, İslamın ve Müslümanların

temel direği, devletin yüceliği, hükümdarların

ve sultanların gururu, emirlerin hükümdarı,

Diyarbakır, Rum ve Ermeniye’nin sultanı, yüceliğin

seması, dünyanın kahramanı, dünya pehlivanı

İran’ın Hüsrev’i, yiğit, doğru, şahin, kutlu

emir, fatihler babası, müminlerin emirinin

yardımcısı Muhammed oğlu Kara Arslan oğlu

Davud oğlu Sökmen oğlu Artuk oğlu Mahmud

tarafından - zaferleri güçlü olsun - İbrahim

es-Sarefî oğlu Yahya’ya, Melik es-Salih’in planına

göre yaptırılmıştır” yazılıdır.

Selahaddin Eyyubi’nin ölümü (1193) üzerine

yerine geçen Eyyubi sultanı Melik Adil’in,

Mardin’i kuşatarak ve dış mahallelerini yağmalayarakbölgedeki

saldırılarını sürdürmesi üzerine

Musul Atabeklerinin yardımını alan Artuklular,

1199’da Eyyubileri yenerler (Turan, 1973, 174-

175).