Kentleşme sürecinde Diyarbakır-13

Kentleşme sürecinde Diyarbakır-13

Bölge Planları:

Yasal plan kademelenmesinin ilk basamağı

olarak bölge planları gösterilmektedir. Ülkemizde

bölge planlarının geçmişi 60’lı yıllara kadaruzanır.

Hazırlanan ilk bölge planı Doğu Marmara Bölgesi

Planıdır. Bunu, Zonguldak Projesi, Çukurova

projesi, Keban Projesi, Antalya Projesi, Güneydoğu

Anadolu Projesi, Doğu Anadolu Projesi, Doğu

Karadeniz Bölgesi Gelişme Planı ve Yeşilırmak

Havzası Gelişim Projesi izlemiştir. Anılan projeler

DPT, Bayındırlık ve İskân Bakanlığı, Başbakanlık

GAP İdaresi gibi merkezi hükümet düzeyindeki

birimler tarafından hazırlanmış, ancak bu planların

yaşama geçirilmesine yönelik yasal düzenleme

olmadığı için uygulanmaları sağlanamamıştır.

1994 yılında yürürlüğe giren 540 Sayılı “Devlet

Planlama Teşkilatı Kuruluş Ve Görevleri Hakkında

Kanun Hükmünde Kararname” de DPT’nin görevleri

içinde bölge planları hazırlamak gibi bir

ifadeye yer verilmemektedir. Ancak, “Bölgesel

Gelişme ve Yapısal Uyum Genel Müdürlüğü”nün

görevlerinin sayıldığı 14.Madde‘de Müdürlüğe,

“il ve ilçe bazında araştırma ve planlama çalışmaları

yapmak, diğer kamu kurum ve kuruluşlarının bu

konularda yapacakları çalışmaların Kalkınma Planları

ve Yıllık Programlarla tutarlılığını sağlamak,

yapısal uyum politikalarının uygulanması sırasında

ortaya çıkabilecek sorunların çözümü amacıyla

projeler geliştirmek ve bu konularda yapılacak

çalışmaları koordine etmek, kalkınma ajanslarının

genel koordinasyonunu sağlamak ve bunlarla ilgili

iş ve işlemleri yürütmek, yerel istihdamın ve girişimciliğin

geliştirilmesi çerçevesinde küçük ve

orta ölçekli sanayi işletmelerinin, esnaf ve sanatkârların

ve kırsal kesimin sorunlarına yönelik politikalar

geliştirmek, kurumsal ve hukuki düzenlemeler

ile ilgili görüş vermek, uygulamayı yönlendirmek,

kalkınmada öncelikli yöreleri ve ihtiyaçlarını

tespit etmek, bu yörelerin özelliklerini

dikkate alarak daha hızlı bir gelişme sağlanması

amacıyla gerekli çalışmaları yapmak, bölgesel

kalkınma projeleri ile ilgili koordinasyonu sağlamak

ve görev alanına giren konularda görüş vermek

ve uluslararası kuruluşlarla temas ve müzakerelere

iştirak etmek” görevleri verilmekte, ancak yine

de açıkça “bölge planı” ifadesine yer verilmemektedir.

Özetle, ülkemizde yürürlükteki mekânsal planlama

sistemi içinde ülkesel düzeyde bir plan

kavram ve yaklaşımına yer verilmediği gibi, Bölge

Planlarına ilişkin ifadeler de son derece yetersiz,

muğlâk olduğu gibi bölge planlaması teknik içeriği

ve yaptırımları da tümüyle belirsizlik içinde bırakılmış

bir kademedir.