Ramazan ayında köşe bucak, çarşıda seyyar olarak görebileceğimiz meyan şerbeti satıcılarını görürüz. Özellikle havalar iyice ısınınca hararetimizi alması için soğuk olarak tüketmeye çalışırız. Peki nedir bu Meyan kökü?
Kuzey Afrika, Batı Asya ve Güney Avrupa’nın bazı ülkelerinde ülkemizde ise Doğu Anadolu bölgesinde yetişebilen çok yıllık bir bitkidir. Bir çubuk kadar (11 gram) meyan kökü ortalama 41 kalori enerji sahip ve bunun çoğunluğu karbonhidratlar oluşturmaktadır. B vitamini kompleksi, sodyum, potasyum, flavonoidler gibi çeşitli vitamin ve mineraller içeren bir bitkidir. Uzun yıllardır bilinmekte ve doğal tedavi amaçlı kullanıldığı Çin tıbbında geçmektedir. Meyan köküne tatlılık veren kortizon benzeri glisirrizin bulunmakta ve sofra şekerinden 50 kat daha fazla tatlılık verir. Sindirim sistemini, akciğer ve solunum sitemini rahatlatmak, desteklemek, stresi azaltmak için tedavide kullanılırdı. Gıda zehirlenmesi, hasar gören mide zarını onarmak, gastrit, mide ekşimesi, hazımsızlık gibi sindirimi destekleyen çalışmalar var. Meyan kökü solunum sisteminden görülen yapışkan balgamı atmak için mukus üretimini olumlu yönde destekler. Zamanla, içinde bulunduğumuz stres sürekli olarak adrenalin ve kortizol üreterek böbreküstü adrenal bezini yorgun bırakabilir. Meyan kökü böbreküstü bezinin rahatça çalışmasını sağlayabilir. Hafif müshil etkisi yaparak kabızlığa iyi gelir. Meyan kökünde güçlü miktarda inflamasyonu engelleyici, kansere karşı koruyucu flavonoidler bulunmaktadır. Kaslarda meydana gelen krampların, antienflamatuar olarak da eklem ağrılarının giderilmesine yardımcı olur.
Meyan kökü, toz, çubuk, tablet veya şerbet şeklinde olabilir. Meyan kökü özütü krem, kapsül, jel formunda bulunanlar cilt tedavisinde kullanılabilir. Meyan kökünü en çok da şerbet halinde tüketmeye çalışıyoruz. İyi bir meyan şerbeti için temiz 1 kök alınır ve tiftiklenir, 3 litre suya eklenerek beklenir. Meyan kökü suda bekledikçe tadını ve aromasını verir. Bir buçuk saat bekledikten sonra suyu ince bir tülbentten geçirilir. Kavurucu sıcaklarda dolapta bekletilerek soğuk içilebilir. İsteyen içerisine karanfil ekleyerek daha tüketilebilir hale getirilebilir. Günde 1-2 bardak tüketilebilir. Meyan kökü çayı için 1 bardak su ısıtlır ve kaynayınca altı kapatılır, içine parçalanmış olan 1,5 tatlı kaşığı kadar meyan kökü eklenilir. 5-6 dk bekledikten sonra süzgeçten geçirilir. İçine bal veya çubuk tarçın eklenebilir.
Meyan kökü şerbeti veya çayı aşırı miktarda ve sürekli tüketmesi yüksek sodyum düşük potasyum etkisinden dolayı vücutta ödem oluşturabilir ve yüksek tansiyon, kalp yetmezliği, böbrek hastaları, karaciğer hastaları, gebe ve emzikliler için doktor ve diyetisyen görüşü alınmalı. Stres hormonu kortizolde anormal bir artışı tetikler. Bu vücudun sıvılarında ve elektrolitlerinde önemli bir dengesizliğe yol açabilir.
