Din-Mitoloji ilişkisinde Mitolojinin Din Üzerindeki Etkisi-50
Manas Destanı
Dengbêj ve dervêsler bu özellikleriyle dünyanın
farklı yerlerinde rastlanan mitos aktarıcılarına benzemektedirler.
Kırgızlar arasında ayrı bir yeri olan,
Kırgızların manevi dünyasının en kutsal değeri,
sosyal hayatlarını araştırmada en güvenilir kaynak
olarak kabul edilen Manas Destanı’nın aktarıcıları
bu konuda örnek gösterilebilir.
Manasçı olarak tabir edilen Manas destanı aktarıcıları
da bir ustanın yanında yetişirler. Bunlar
ustalarının yanında hikâyeci, aktör, türkücü ve
bestekâr olarak yetişir. Aynı ustanın yanında yetişen
manasçılar bir ekol teskil ederler. Yetişmiş bir
manasçı adayının kendi başına destan söyleyebilmesi,
ustasının onu topluluğun önünde sınamasına
ve icazet vermesine bağlıdır.
Manasçılar, destanı toplantılarda belli makamlara
göre kopuz çalıp türküler söyleyerek anlatır. El,
kol ve baş hareketleriyle destan kahramanlarının
konuşmalarını yer ve olaya uygun biçimde ses
tonlarıyla canlandırırlar.
Manasçıların anlattıklarına göre manasçı olmalarına
bir düs veya ilahi bir ilham sebep olmuştur.
Manasçıların hepsi bu rüya ve ilhamdan önce destandan
hiçbir şey bilmediklerini, hikâyecilik yeteneklerinin
rüya veya ilahi ilhamdan sonra birden
bire ortaya çıktığını anlatırlar. Rüyalarında bir
aksakallının veya destan kahramanlarından birinin,
kendilerine “söyle” demesiyle söylemeye başladıklarını
iddia ederler.
