Din-Mitoloji ilişkisinde Mitolojinin Din Üzerindeki Etkisi-49
Dengbêjler Geleneksel
Anlatımı Temsil Eder
Dengbejlerin anlatımları dünyevi konuları içermesine
rağmen klamlarında dini motiflere de rastlanmaktadır.
Yukarıda değindiğimiz antolojide Hıristiyanları,
Yahudileri, Ezidileri içeren klamlara
rastlanır. Dengbêjlerin klamlarında dini motiflerin
yanı sıra gelenek ve inançlara da rastlanmaktadır.
Dileklerin gerçekleşmesi, muratların yerine gelmesi
için ziyaretlere gitme, bir kâğıda yazı yazıp Van
Gölü’ne atma gibi inançlar örnek verilebilir. Geleneksel
anlatım tarzının diğer kolunu temsil eden
Dervêşler ise ilahiler, kasideler ve dini efsaneleri/mitosları
anlatırlar. Köy köy, mahalle mahalle gezerler.
Genelde gezilerini hasat zamanları yaparlar. Hasat
zamanları dışında Perşembe günleri de (Cuma akşamı
olduğu için) gezerler. Kendilerine has giysiler
giydikleri de olur. Dengbêjler, müzik aletleri kullanmamalarına
rağmen, dervêsler, müzik aleti
olarak “Erbane” kullanırlar. Eskiden şehir merkezinde
de görülürken şu an daha çok kırsal alanlarda,
köylerde, ilçelerde, ziyaret ve türbelerin çevresinde
görülmektedirler. Halk, dervêşlere yanlarında ne
varsa buğday, mercimek, giysi vb verirler. Yukarıda
da belirtildiği gibi dervêşlik, dengbejliğin dini
motifler tasıyan halidir ve şu an şehirde çok
azalmış durumdadırlar.
Farklı konulara değinmelerine rağmen dengbêjler
ve dervêsler halk arasında değer görür ve kendilerine
saygı gösterilir. Özellikle dervêsler dini
efsaneleri/mitosları anlatmaları nedeniyle dindar
kişiler tarafından daha çok sevilirler. Tamamen
ezbere dayanan bu iki anlatım geleneğine merak
saranlar eğer yetenekleri de varsa seçtikleri alana
göre bir dengbêj veya dervêşin yanında kalır ve
ondan klam veya kavilleri öğrenir.
