Diyarbakır’daki Medeniyetler-6
Diyarbakır’daki Medeniyetler-6
Büyük Selçuklular Dönemi
XI. yüzyılın ikinci yarısından itibaren şehirde
hüküm süren Büyük Selçuklular döneminde şehirde
görülen doğal afetler sonucu yapılarda tahrip görülmüş
ve onarım çalışmasına gidilmiştir. Şehirde
yaptıkları eserlerin en önemlisi 1091 de Ulu
Cami’in kapsamlı onarımıdır.
Melik şah’ın ana bölümünde tek şerit halindeki
kitabesi, günümüze kadar gelmiştir. Melik şah’ın
Ulu Beden Burcunun kuzeyindeki ve Yedi Kardeş
Burcunun doğusundaki burçta yer alan kitabeleri,
surlar üzerinde onarım yaptığının en önemli
kanıtıdır. Surlara ilave olarak Fındık Burcu, Nur
Burcu ve Selçuklu Burcu eklenmiştir. Sultan Melikşah
döneminde yapılmış olan bu burçlar üzerlerindeki
kitabe ve hayvan figürleriyle dikkat çekmektedir.
Bu dönemde kentte Bizans’ın hâkimiyetiyle
beraber şehirleşme ve bayındırlık faaliyetleri baş
göstermiştir. Su ve kanalizasyon şebekelerinin yapımı
ve yeni iskân alanlarının oluşturulmasına
yönelik çalışma yapıldığı anlaşılmaktadır. Kent
iskân çalışmalarının yanı sıra dinsel bir merkez
konumuna gelmiştir.
Hıristiyanlığın hâkim olduğu bir kent konumundadır.
Kilise ve manastır yapımına ağırlık verilmiştir.
Bizans Dönemi ile birlikte konut yapımı,
kiliseler, manastırlar, dükkânlar daha fazla yapılmaya
başlanırken, kenti çevreleyen surlarda VI. yy.da
Justinianus tarafından güçlendirilmiştir. Sur içinde
yer alan Hellenistik ve Roma şehircilik anlayışıyla
şekillenmiş, birbirine dik anıtsal yollar, Bizans
döneminde değişime uğramış ve büyük yapıların
oluşturduğu kentsel doku, bu anıtsal özelliğini yitirme
sürecine girmiştir. İç Kale bu dönemde de
yönetimsel ve askeri bir işlevi taşımaya devam etmiştir.
