Kış aylarında bolca pazar tezgahlarında, manavlarda ve marketlerin sebze reyonunda mor lahanayı renkli ve kendine has şekliyle sıkça görmüşüzdür.
Mor, kara veya kırmızı lahana olarak adlandırılabiliyor. Aslında turpgiller ailesinden olan lahana ülkemizde en çok Karadeniz bölgesinde yetişir. 100 gram Mor lahana ortalama 32 kcal enerji, 92 gramı su, 6,5 gram karbonhidrat, 1 gram protein 0,2 gram yağ ve geri kalan vitamin ve minerallerden oluşmaktadır.
Diğer gıdalarla kıyaslandığında düşük enerjili bir besindir. Sağlığımıza faydası olan kalsiyum, magnezyum, potasyum, C vitamini, K vitamini ve posa bakımından zengindir. Lahanada yüksek miktarda C vitamini barındırır. Özellikle meme ve pankreas kanserlerinin önlenmesinde C vitamininin önemli bir rolü vardır. Bu da lahananın bu tür kanserlere karşı etkili olabileceği anlamına gelir. Lahannın en önemli özelliklerinden biri enfeksiyonlara karşı korunmaya yardımcı olabilmesidir. Lahana yaprakları çok sayıda antioksidan içerir. Beyaz ve mor lahanada bol miktarda kaempferol, kuersetin ile apigenin isimli antioksidanlar bulunur. Mor lahanada yapraklarına bu rengi veren siyanidin içerir. Mor lahana faydaları bu madde ile yakından ilişkilidir. Kara lahana faydaları ve beyaz lahana faydaları ise büyük oranda kaempferol ile ilişkilidir.
Çünkü yapılan araştırmalar kaempferolün birtakım kanser türlerini önlemeye yardımcı etkiye sahip olabileceğini göstermiştir. Ayrıca siyanidin antioksidanı da diyabet, obezite ve yine kansere karşı korunmaya katkı sağlayabilir. Lahananın içerdiği diyet lifleri, bağırsakların hareketlerini destekler. Böylece günlük hayatı etkileyen hazımsızlık, şişkinlik, kabızlık gibi önemli sorunların önüne geçmeye yardımcı olabilir. Potasyum vücutta kan basıncının düzenlenmesinde rol oynayan önemli bir mineraldir. Bir fincan kadar doğranmış, çiğ kırmızı lahana günlük potasyum ihtiyacının yaklaşık %6’sını karşılar. Bu nedenle düzenli olarak uygun miktarda lahana tüketmek kan basıncının düzenlenmesine yardımcı olabilir. antioksidan bakımından zengin olan lahana kalp ve damar sağlığını olumlu yönde etkileyebilir. Kara lahana faydaları ve beyaz lahana faydaları dendiğinde akla gelen kaempferol ile kuersetinin yanı sıra kırmızı lahanada bulunan siyanidinler kalp fonksiyonlarını destekleyici etki gösterebilir. Mor lahana kesildiğinde veya ezildiğinde oluşan kükürt açısından zengin bir bileşik olan iyi bir sülforafan kaynağıdır. Sülforafan, güçlü kalp sağlığı yararları ve kanserle mücadele özellikleriyle bağlantılıdır. Mor lahana 36'dan fazla antosiyanin içerir. Bu da kalp sağlığı için mükemmel bir besin kaynağıdır. Kırmızı lahananın vücutta idrar söktürücü özellikler gösterdiği biliniyor. Bu sayede ödem ve şişlik gibi sorunlara da hızlıca çözüm olabiliyor. Soğuk algınlığı, grip ve nezle gibi tam da sonbahar-kış sezonunda sıklıkla yaşanan sorunlara iyi gelen kırmızı lahana, antioksidan, vitamin ve mineraller sayesinde düzenli olarak tüketildiğinde boğaz ağrısından tutun burun tıkanıklığına, birçok kış hastalığına karşı bağışıklığı güçlü tutar. İçeriğinde bulunan A vitamini ve betakarotenler sayesinde göz sağlığını koruyan kırmızı lahana, ileri yaşlarda sıklıkla yaşanan katarakt sorununun da oluşma riskini azaltıyor.
Mor lahana satın alındığında buzdolabının sebze kısmında saklanarak her defasında ihtiyacınız kadar salatalara kesebilir veya dış yapraklarından tek tek soyabilirsiniz. Böylece mor lahana dıştan içe doğru azalacaktır. Salamura yöntemi ile de kırmızı lahanayı daha uzun süre muhafaza edebilirsiniz. Dilediğiniz an kaşık kaşık alarak salatalara ekleyebilirsiniz. Mevsimlere göre kırmızı lahana fiyatı değişeceği için ucuz olduğu günlerde alıp salamura yapabilirsiniz. 1 adet büyük boy mor lahana, 2 yemek kaşığı kaya tuzu, 1 çay kaşığı limon suyu, sirke ve suyla ev turşusu yapılabilir. Lahanayı iyice yıkayın ince ince doğrayıp limon ve tuzunu ekleyin. 5 dakika kadar elle karıştırın, ovuşturun ve yumuşayacaktır. Temiz bir kavanoza ekleyin üzeri dolana kadar 1’er çay bardağı sirke ve su ekleyin. Kavanozu ağzını sıkıca kapatıp ters çevirin ve buzdolabının sebze kısmında 4 gün bekletip tüketebilirsiniz.
Aşırı miktarda lahana tüketildiğinde karın ağrısı, gaz, şişkinlik, ishal yapabilir. Lahanada bol miktarda bulunan glukosinolatlar kükürt ve azot içeren bileşiklerdir. Bu bileşiklerle oluşabilecek kimyasal reaksiyonlar vücutta iyotun kullanımına ilişkin sorunlara yol açabilir. Tiroid bezinin düzgün çalışması için ise iyota ihtiyacı vardır. Bu nedenle fazla lahana tüketimi hipotiroidi hastaları açısından sakıncalı olabilir.
