Din-Mitoloji ilişkisinde Mitolojinin Din Üzerindeki Etkisi-54
Sîsebân ve Konusu Sîsebân’ın konusu sahabelerle gayri müslümler arasında geçen bir savasa dayanmış olmalıdır. Celile Celil, Irak’ta, Muhammed Emin Osman adlı bir araştırmacının, bastırdığı nüshanın ismini “Beyta Sîsebân Ber Cenuwizan- Sîsebân’da Cenevizlilere Karşı Ceng Beyitleri” olarak bırakmış olduğunu kaydetmektedir. Bu da olayın Arap Yarımadası dışında gayri Müslimlere karsı yapılmış olan bir savaşa dayandığını göstermektedir. Bu iddiayı Sîsebân’ın tasviri ve kavlda geçen isimler de güçlendirmektedir. Çünkü sahabe isimleri ve Mekke-Medine gibi Arap yarımadasında geçen yer isimlerinin dışında Sîsebân ismi dâhil Arapça kelimelere rastlanmamaktadır. Sîsebân da dik yamaçları olan ağaçların gölgeler yaptığı, suyu bol olan bir vadi olarak tasvir edilmistir. Kavlın bir bölümünde vadinin isminin özelliklerinden geldiği izlenimi edinilmektedir. Burada “Siyan3e” sözcüğü “gölgelik yer” anlamında kullanılmıstır. Yakut el-Hamevi, “Sîsebân”ın Azerbaycan taraflarında, “Arran” civarında bir kasaba olduğunu ifade etmektedir. Hamevi, kitabında “Sîsebân”a “Siyewan” da denildiğini belirtmektedir. Aynı yerde Arran’ın kuzeyinde “Sîsecân”, adlı bir kasabanın da olduğu, “Sîsecân”ın Hz Osman döneminde (M.S. 644–656), Habib b. Mesleme tarafından fethedildiği, Yakut el-Hamevi tarafından belirtilmektedir. “Arran”, Aras ile Kür nehirleri arasında bulunan bölgeye verilen isimdir. Eski Yunan ve Romalılar döneminde “Albaina” olarak isimlendirilmistir. Günümüzde “Karabağ” ile “Gence" şehirlerinin sınırlarının tümünü kapsayan bu bölge, geçmiste önemli bir yerleşim yeri idi. Hırıstiyanlığın yaygın olduğu Arran ve civarına Sasaniler döneminde Mecusilik de gelmiştir. Bu bölgeye ilk seferler Iyaz b. Ganm komutasındaki İslam orduları tarafından yapılmıştır. Asıl sefer ve savaşlar ise III. Halife Hz Osman döneminde, Habib b. Mesleme komutasında gerçekleşmistir. Habib b. Mesleme ile Selman b. Rebia idaresindeki ordular bu bölgenin fethini tamamlamıştır. Yörenin sahabeler tarafından fethedilmiş olması, kavlin o dönemde yaşanmıs olaylara dayandığını ama zamanla aslından uzaklasmıs olduğunu göstermektedir.
