Kentleşme sürecinde Diyarbakır-7
Kentleşme sürecinde Diyarbakır-7
Kent ve planlama
Genel olarak kent kavramı, yerel yönetime
sahip yasal bir birim olup tarım dışı (sanayihizmet)
faaliyetlerin yoğunlaştığı, örgütlenme ve
uzmanlaşma ile belirlenen özgün bir kentsel yaşama
sahip bir yerleşme türü olarak tanımlanabilir.
Başka bir tanımlamayla kent, farklı sosyal sınıflardan
oluşan bir toplumun, yapay çevreyi doğal
çevreye egemen kıldığı bir ortamda ve kentsel
yaşam kurallarına uygun olarak yaşamlarını sürdürdükleri
bir yerleşme birimidir.
Planlama, geleceğe yönelik olarak, istenilen
hedeflere ulaşmak amacıyla, sistemli eylem programları
hazırlama süreci olarak da tanımlanabilir.
Nitekim kavram farklı sözlüklerde benzer biçimde
tanımlanmaktadır. Webster’s Dictionary’de ‘planlama’
sözcüğü, ‘önceden düzenlemek’ ya da daha
özgül olarak ‘sosyal ya da ekonomik bir birim
için hedef ve politikalar oluşturmak’; ‘plan’ sözcüğü,
‘bir amaca ulaşmak için geliştirilen yöntem’ ya da
‘eylem programlarının ayrıntılı formülasyonu’ biçimde
tanımlanmaktadır. Diğer bir deyişle, plan
onu oluşturan iki unsurla tanımlanmaktadır;
Bunlar:
a) ulaşmayı hedeflediğiniz amaç, yani proje
b) bu amaca ulaşmak için gerekli olan düzenlemeler,
yani araçlardır.
Bir planın hem hedeflenen amacı hem de bu
amaca hangi yolları izleyerek, hangi araçlarla ulaşacağının
belirlenmiş olması gerekmektedir. Özetle,
planlamada geleceğe yönelik olarak bir fikrin/vizyonun
varlığı ve bunun nasıl uygulanacağına
ilişkin bir görüşün olması zorunludur. Diğer bir
deyişle, planlama, kuramsal bilginin sistemli bir
biçimde eyleme uygulanmasıdır. İmar Planları, 3194 sayılı İmar yasasına göre
yürürlüğe giren, Plan Yapımına Ait Esaslara Dair
Yönetmelik’te de tanımladığı gibi “insan, toplum,
çevre münasebetlerinde kişi ve aile mutluluğu ile
toplum hayatını yakından etkileyen fiziksel çevreyi
sağlıklı bir yapıya kavuşturmak, yatırımların yer
seçimlerini ve gelişme eğilimlerini yönlendirmek
ve toprağın korunma, kullanma dengesini enrasyonel
biçimde belirlemek üzere 20–30 yıllık gelecekte
yerleşmelerin büyümesini ve gelişmesini yönlendiren
yasal belgelerdir. İmar Plan türleri ve tanımları
3194 sayılı İmar Kanunu aşağıdaki gibi tanımlanmaktadır.
