Nebî Zülkifl (a.s.) Makam ve Kabri
Kaynaklarda Zülkifl (a.s.)’ın, Hz. Eyyûb (a.s.)’ın oğlu Bişr olduğu belirtilmektedir. Yüce Allah, Hz. Eyyûb (a.s.)’dan sonra O’nu peygamber olarak göndermiş ve halkı, “Tevhîd Akidesi’ne: Allah'ın birliğine inanmaya” davet etmesini emretmiştir.
Yüce Allah, Enbiya Sûresi’nde, Eyyûb (a.s)’ın kıssasından sonra Zülkifl (a.s.) hakkında şöyle buyurur: “Ve İsmâil'i, İdris'i ve Zülkifl'i hatırla ki, onların hepsi sabredenlerdendi. Ve bu yüzden onların hepsini rahmetimizle kuşatmıştık; onlar gerçekten dürüst, erdemli ve sâlih kimselerdi”. Yüce Allah, Enbiya Suresi’nde ise "İsmail'i, Elyesa'yı ve Zülkifl'i hatırla; onların tamamı, seçilmiş hayırlı kimselerdendi.” buyurmaktadır. Zülkifl (a.s.)’ın Kur’an-ı Kerim’de peygamberlerin isimleriyle birlikte zikredilmesi, sabredenlerden, seçilmişlerden ve Allah tarafından ödüllendirilenlerden olduğunun belirtilmesi, onun da peygamber olduğunu gösteren bir delildir. Hz. Zülkifl (a.s.)’ın mezarının Eğil İlçesi’nde, makamının ise Ergani’de olduğu kabul edilmektedir.
Hz. Zülkifl (a.s.)’ın makamı (bir süre kalığı yer), Ergani İlçesi’nin 6 km. kuzeyinde bulunan “Zülküfil” veya “Makam” ismi verilen dağın zirvesindedir.
Zülkifl (a.s.)’ın makamı/Ergani İlçesi
1301/1883, 1308/1890 ve 1318/1900 tarihli Diyarbakır Salnâmeleri’nde Nebî Zülkifl (a.s.)’ın makamının Ergani’de bulunduğu ve bu makamın müzeyyen bir surette tamir ve tefriş edildiği bilgisi bulunmaktadır.
Ali Emirî Efendi (ö. 1924) Osmanlı Vilâyât-ı Şarkıyyesi adlı eserinde 1297/1879 yılında Abidin Paşa ile Elazığ’a giderken Ergani’ye uğradıklarını, Zülkifl (a.s.)’ın makamını ziyaret ettiklerini ifade etmektedir. 1307/1889 yılında Diyarbakır’da bulunmuş olan Arif Paşa, Seyahatnamesi’nde Ergani Kasabası’na gittiklerinde ilk önce Hz. Zülkifl (a.s.)’ın makam-ı mukaddeslerini ziyaret ettiklerini ifade ederek türbe ve türbenin çevresini ayrıntılı olarak tasvir etmektedir.
Makam Dağı’nda bulunan Zülkifl Nebi Zaviyesi’nin hangi tarihte ve kim tarafından yaptırıldığına dair kesin bilgi olmasa da, 924/1518 tarihli Tahrir Defterleri’nde vakıf kaydının bulunması Osmanlı döneminden daha önceyi işaret etmektedir. Ayrıca 937/1530 tarihli Osmanlı Tahrir Defterleri’nde de Hz. Zülkifl (a.s.)’ın türbesi ve türbeye vakfedilen gelir hakkında bilgiler bulunmaktadır. 1285/1868 yılında Diyarbakır valiliğine atanan Kurt İsmail Paşa’nın, Zülkifl Nebî Türbesi’ni ziyarete gelenler için bir daire ile sarnıç inşa ettirdiği de bilinmektedir.
İçinde Hz. Zülkifl (a.s.) makamı bulunan ve türbe olarak adlandırılan bu yapı, Vakıflar Genel Müdürlüğü’nce 09.06.2008 tarihinde başlayan restoresi tamamlanmıştır. Bu yapının içerisinde yaklaşık 20–30 kişinin namaz kılabileceği küçük bir mescid de bulunmaktadır. Ulaşımı kış mevsiminde zor olan türbe, diğer zamanlarda sürekli ziyarete açıktır.
Zülkifl Nebi (a.s.) Makamı, Vakıflar Genel Müdürlüğü veritabanında “Zülkifl Nebi Türbesi” adı ve 21.07.01/08 envanter numarası ile “Türkiye Kültür Mirasları” arasında kayıtlıdır. Ayrıca türbe, Diyarbakır Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu tarafından 20.02.1991 tarih ve 656 sayılı Kurul Kararı ile tescillenmiş ve korumaya alınmıştır.
Yöre halkı tarafından yoğun bir şekilde ziyaret edilen Ergani ilçesinde bulunan Makamın bakımı, muhafazası ve gelen ziyaretçilerin bilgilendirilmesi Ergani İlçe Müftülüğünce görevlendirilen bir imam-hatip tarafından yapılmaktadır.(1)
